فهرست مطالب

نشریه فیزیولوژی گیاهان زراعی
پیاپی 16 (زمستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/11/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • نسرین سادات سیدمحمدی *، ایرج الله دادی، سیدعلیرضا سیدمحمدی، عصمت سرافراز صفحات 5-17
    در بسیاری از مناطق کشور، عملکرد و اجزای عملکرد کلزا تحت تاثیر تنش آبی قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر تنش آبی بر صفات کمی و کیفی ارقام کلزا، پژوهشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان-تهران اجرا گردید. در این آزمایش دو رقم کلزای بهاره RGS003 و OPTION500 به عنوان عامل اصلی و تیمار سه فاصله آبیاری (6 ، 8 و 10 روز یک بار) به عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. عمق خالص آبیاری، فاصله بین آبیاری ها و مقدار آبی که در هر نوبت باید به زمین داده می شد، با استفاده از فرمول های مربوطه محاسبه گردید. نتایج نشان داد که بیش ترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، ارتفاع گیاه، تعداد خورجین در گیاه و طول خورجین در گیاه در رقم RGS003 با دور آبیاری شش روز یک بار به دست آمد. بیش ترین وزن هزار دانه، شاخص برداشت، درصد روغن و وزن خشک ساقه در رقم OPTION500 با دور آبیاری شش روز یک بار مشاهده شد. هم چنین بیش ترین درصد پوکی گیاه مربوط به رقم OPTION500 با دور آبیاری 10 روز یک بار بود.
    کلیدواژگان: تنش آبی، درصد روغن، شاخص برداشت، کلزا
  • پریسا جهانبخشی *، علیرضا ابدالی، مهران شرفی زاده، بهنام حبیبی خانیانی صفحات 19-32
    به منظور مطالعه اثرات اسموپرایمینگ بر جوانه زنی و عملکرد ارقام مختلف ماش (پرتو، گوهر و هندی) ، تحقیقی در مزرعه و آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا گردید. این آزمایش در دو مرحله بصورت آزمایشگاهی و مزرعه ای در تابستان 1389 انجام شد. در بخش آزمایشگاهی، شامل دو آزمایش جداگانه در دو محیط فرسوده و غیرفرسوده اجرا شد که در نهایت تجزیه مرکب روی آن انجام گرفت. در هر محیط، آزمایش فاکتوریل شامل سه رقم (ارقام پرتو، گوهر و هندی) و سطوح مختلف پتانسیل اسمزی (0 ، 3- ، 6- و 9- بار) بود که در سه تکرار انجام گرفت. در بخش مزرعه ای یک آزمایش فاکتوریل 3 فاکتوره با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجراء گردید، فاکتور اول شامل رقم (پرتو، گوهر و هندی) ، فاکتور دوم فرسودگی (استفاده از بذور فرسوده و غیر فرسوده) و فاکتور سوم شامل سطوح مختلف پتانسیل اسمزی (0 ، 3- ، 6- و 9- بار) بود. نتایج نشان داد که تیمار رقم، پرایمینگ و تنش فرسودگی بر روی کلیه صفات مورد بررسی در آزمایشگاه و مزرعه تاثیر معنی داری داشت.
    کلیدواژگان: پرایمینگ بذر، ماش، فرسودگی بذر
  • مریم حسنی *، مصطفی حیدری، محمد برزگری صفحات 33-42
    به منظور بررسی اثرات مقادیر مختلف کودهای آهن و گوگرد بر برخی خصوصیات کمی کنجد در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1389 درشهرستان گتوند اجرا گردید. تیمارها شامل تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در دو سطح (شاهد و تنش در مرحله گل دهی) و تیمار کود به عنوان عامل فرعی شامل: آهن در سه سطح (صفر (شاهد) ، 3 و 6 در هزار از منبع محلول آهن) و گوگرد در سه سطح (صفر، 200 و 500 کیلوگرم در هکتار از منبع گوگرد بنتونیت دار) بودند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که تنش خشکی در مرحله گل دهی تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه نداشت اما در بین اجزاء عملکرد دانه، خشکی تاثیر معنی داری بر تعداد غلاف در بوته و تعداد شاخه فرعی داشت و سبب کاهش آنها گردید. گوگرد و آهن هر کدام به تنهایی بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد تاثیر معنی دار نداشتند. در این آزمایش بیش ترین عملکرد دانه در طی استفاده از کودهای آهن و گوگرد در تیمار 200 کیلوگرم کود گوگرد و محلول پاشی آهن 3 در هزار بدست آمد.
    کلیدواژگان: تنش خشکی، گوگرد، آهن، کنجد
  • عادل مدحج *، مسعود پیلتن صفحات 43-52
    به منظور ارزیابی کارایی دو علف کش فورام سولفورون (اکوئیپ) و نیکوسولفورون (کروز) در مقایسه با علف کش های رایج ذرت، این آزمایش در سال زراعی 1389 در شهرستان شوشتر به صورت بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل فورام سولفورون 5/1 لیتر در هکتار، فورام سولفورون 5/2 لیتر در هکتار، نیکوسولفورون 5/1 لیتر در هکتار، نیکوسولفورون دو لیتر در هکتار، آترازین یک لیتر در هکتار لاسو چهار کیلوگرم در هکتار و کرت شاهد بدون کنترل بودند. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای علف کش بر تعداد و وزن خشک علف های هرز در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. کم ترین تعداد و وزن خشک علف های هرز و هم-چنین بیش ترین کارایی کنترل علف هرز به علف کش نیکوسولفورون دو لیتر در هکتار اختصاص داشت. تفاوت این تیمار با تیمار فورام سولفورون 5/2 لیتر از نظر تعداد علف های هرز معنی دار نبود. کارایی علف کش نیکوسولفورون به میزان دو لیتر در هکتار در کنترل علف های هرز ذرت نسبت به سایر تیمارها به ویژه ترکیب علف کش های آترازین و لاسو، بیش تر بود. دو لیتر در هکتار از علف کش نیکوسولفورون، علف های هرز نازک برگ سوروف، اویارسلام و هم چنین علف هرز پهن برگ خرفه را با کارایی بالا کنترل نمود. بیش ترین عملکرد دانه ذرت نیز به این تیمار متعلق بود که با سایر تیمارها تفاوت معنی دار داشت. افزایش عملکرد دانه در تیمار دو لیتر در هکتار نیکوسولفورون به دلیل افزایش تعداد دانه در بلال و وزن هزار دانه بود.
    کلیدواژگان: عملکرد دانه، علف های هرز، علف کش
  • سیدعلی طباطبایی *، حکیمه دهقان هراتی صفحات 53-64
    این آزمایش به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبیاری بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سورگوم دانه ای در تابستان سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرارانجام گردید. کرت های اصلی شامل سه رژیم آبیاری I1، I2 و I3 (به ترتیب آبیاری پس از 7 ، 10 و 13 روز) بود و تیمار فرعی را سه رقم سورگوم دانه ای پیام، سپیده و کیمیا تشکیل می داد. کاشت در 5 تیر ماه در ردیف هایی به فاصله 60 سانتی متر و روی ردیف 10 سانتی متر و با دست انجام شد. صفات مختلف در طول دوره رشد و در زمان برداشت یادداشت برداری و اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش فواصل آبیاری از تیمار I1 به I3طول دوره رشد ارقام، طول خوشه، تعداد خوشه در بوته، تعداد دانه در خوشه، وزن صد دانه و عملکرد دانه ارقام سورگوم به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافتند. به طوری که عملکرد دانه به میزان 5/10 درصد در I2 و30 درصد در I3 کاهش یافت. بین عملکرد دانه و اجزاء عملکرد ارقام اختلاف چشم گیری وجود داشت. رقم سپیده دارای بیش ترین طول خوشه و تعداد دانه در خوشه بود. عملکرد دانه از بیش ترین به کم ترین مقدار به ترتیب متعلق به ارقام سپیده، پیام وکیمیا بود. در حالی که عملکرد رقم پیام بیش از سایر ارقام تحت تاثیرتنش خشکی قرارگرفت (57 درصد کاهش در I3) ، رقم سپیده کم ترین میزان کاهش عملکرد (37 درصد) و رقم کیمیا کاهش عملکردی معادل 44 درصد داشتند.
    کلیدواژگان: سورگوم دانه ای، عملکرد، اجزای عملکرد، تنش آبیاری
  • سید نورالدین سید معصوم *، قدرت الله فتحی، حسین فرزادی، سعید سعیدی پور صفحات 65-79
    به منظور بررسی اثرات گیاهان پیش کاشت و الگوی کاشت بر کاهش علف های هرز و عملکرد دانه گندم آزمایشی به صورت اسپلیت بلوک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه ای واقع در روستای شمس آباد شهرستان دزفول در سال زراعی 1389-1388 اجراء گردید. تیمارهای اصلی (گیاهان پیش کاشت) شامل: ماش (P1) ، شبدر (P2) و آیش (P3) و تیمارهای فرعی (الگوی کاشت) شامل: خطوط فارو 60 سانتی متری با دو ردیف کاشت روی پشته (A1) ، خطوط فارو 75 سانتی متری با سه ردیف کاشت روی پشته (A2) و خطوط فارو 95 سانتی متری با چهار ردیف کاشت روی پشته (A3) بودند. نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای الگوی کاشت روی صفات وزن خشک علف های هرز در دو مرحله ساقه دهی و سنبله دهی گندم، عملکرد دانه، تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه تاثیر معنی داری داشت. هم چنین تیمارهای گیاهان پیش کاشت روی صفات وزن خشک علف های هرز در سه مرحله ساقه دهی، سنبله دهی و رسیدگی فیزیولوژیکی گندم، عملکرد دانه، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله تاثیر معنی داری داشت. اثر متقابل الگوی کاشت و گیاهان پیش کاشت روی صفات وزن خشک علف های هرز در مرحله سنبله دهی گندم، تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه در سنبله اثر معنی داری داشت. نتایج به طور کلی نشان داد که گیاه پیش کاشت ماش (P1) و الگوی کاشت فارو 95 سانتی متری با چهار ردیف کاشت روی پشته (A3) ضمن کنترل موثرتر علف های هرز باعث افزایش عملکرد دانه در گندم شدند.
    کلیدواژگان: الگوی کاشت، گندم، گیاهان پیش کاشت، عملکرد
  • نورالله زیدی طولابی *، عبدالحسین رضایی نژاد، سمیه دیرکوندی، داریوش اقبالی، ستار رحمتی، علی درویشیان صفحات 81-94
    به منظور بررسی صفات کمی و کیفی علوفه ی خشک در مرحله ی گل دهی ماشک علوفه ای تحت تاثیر تراکم های مختلف، در پاییز سال 1386 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش سه گونه ماشک علوفه ای (برگ پهن، معمولی و کرکدار) در سه تراکم (100 ، 150 و 200 بوته در متر مربع) مورد ارزیابی و مطالعه قرار گرفت. اثر متقابل (تراکم در گونه) نشان داد که بیش ترین و کم ترین عملکرد علوفه ی خشک به ترتیب مربوط به تیمار های ماشک برگ پهن و کرکدار در تراکم های 200 و 100 بوته در متر مربع معادل 2268 و 724 کیلوگرم در هکتار می باشد. هم چنین صفات کیفی علوفه (درصد و عملکرد پروتئین خام) ، درصد و عملکرد الیاف نامحلول در شوینده های خنثی به طور قابل توجهی تحت تاثیر تراکم و گونه، هم چنین اثر متقابل (تراکم× گونه) قرار گرفتند. در این آزمایش ارتفاع بوته تحت تاثیر (تراکم× گونه) ، هم چنین قطر ساقه تحت تاثیر گونه قرار گرفت
    کلیدواژگان: تراکم، گونه، ماشک علوفه ای، کمی، کیفی
  • فرید عباس زاده، رضا رضایی سوخت آبندانی* صفحات 95-108
    به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش شوری بر غلظت جذب کاتیون ها و آنیون ها در ارقام و لاین های مختلف کلزا، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی استان مازندران به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89- 1388 اجراء شد. چهار سطح شوری آب (صفر (شاهد) ، 4 ، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر) به عنوان فاکتور اول و هفت رقم زرفام، ساری گل، لاین 14 ، لاین 18 ، لاین 111 ، RG003 و هایولا 401 به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که بیش ترین غلظت های جذب منیزیم (Mg) ، کلسیم (Ca) و سدیم (Na) به ترتیب برای ارقام RG003 و لاین 14 حاصل شد و هم چنین بیش ترین غلظت های جذب پتاسیم (K) و کلر (Cl) به ترتیب برای ارقام RG003، زرفام و ساری گل در مرحله رویشی بدست آمد. در حالی که بیش ترین ارقام RG003 و لاین 14 در غلظت های منیزیم (Mg) و کلسیم (Ca) و بیش ترین غلظت سدیم (Na) ، پتاسیم (K) و کلر (Cl) به ترتیب برای لاین 111 ، ساری گل، RG003 و زرفام در مرحله زایشی حاصل گردید. در ضمن با افزایش تنش شوری در غلظت عناصر در قیاس با مرحله زایشی تغییرات کم تری ایجاد شد به طوری که در مرحله زایشی غلظت جذب عناصر سدیم (Na) و کلر (Cl) نسبت به تیمارهای شاهد به ترتیب حدود هشت و دو برابر شده است.
    کلیدواژگان: کلزا، تنش شوری، غلظت کاتیون و آنیون
|
  • N. Seyed Mohammadi*, I. Allahdadi, S.A.R. Seyedmohammadi, E. Sarafraz Pages 5-17
    In many areas of country, rapeseed yield and yield components are exposed to water stress. In order to investigate water stress effect on quantity and quality characteristics of rapeseed cultivars, a research was conducted in split-plot design on randomized complete block design with four replications at the research field of Pardis Abouraihan-Tehran in 2007/8 cropping year. In this experiment, two spring rapeseed (Brassica napus L.) cultivars including RGS003 and OPTION500 as main plot and irrigation treatment in three interval as sub plot (once in 6 , 8 and 10 days) were studied. Net irrigation depth, intervals between irrigations and the amount of water at every turn which was given to the ground were calculated by using related equations. The results indicated that the highest seed yield, biological yield, oil yield, plant height, silique number and silique length in plant was obtained in RGS003 cultivar with 6 irrigations periods. The highest 1000-seeds weight, harvest index, oil percentage and stem dry weight (STM) was observed in OPTION500 cultivar with 6 irrigation periods. Also, the highest plant hollowness percent was related to OPTION500 cultivar with 10 irrigation periods.
    Keywords: Water stress, Oil percent, Harvest index, Rapeseed
  • P. Jahanbakhshi*, A. Abdali, M. Sharafizadeh, B. Habibikhaniani Pages 19-32
    In many areas of country, rapeseed yield and yield components are exposed to water stress. In order to investigate water stress effect on quantity and quality characteristics of rapeseed cultivars, a research was conducted in split-plot design on randomized complete block design with four replications at the research field of Pardis Abouraihan-Tehran in 2007/8 cropping year. In this experiment, two spring rapeseed (Brassica napus L.) cultivars including RGS003 and OPTION500 as main plot and irrigation treatment in three interval as sub plot (once in 6 , 8 and 10 days) were studied. Net irrigation depth, intervals between irrigations and the amount of water at every turn which was given to the ground were calculated by using related equations. The results indicated that the highest seed yield, biological yield, oil yield, plant height, silique number and silique length in plant was obtained in RGS003 cultivar with 6 irrigations periods. The highest 1000-seeds weight, harvest index, oil percentage and stem dry weight (STM) was observed in OPTION500 cultivar with 6 irrigation periods. Also, the highest plant hollowness percent was related to OPTION500 cultivar with 10 irrigation periods.
    Keywords: Water stress, Oil percent, Harvest index, Rapeseed
  • M. Hassani*, M. Haidari, M. Barzegar Pages 33-42
    In order to investigate the effects of different amounts of iron and sulfur fertilizers on some quantitative characters of sesame under drought stress conditions, an experiment was carried out as a split factorial design in randomized complete blocks with three replications during summer 2010 at city of Gotvand. Treatments consisted of drought stress as main factor at two levels (control and stress in flowering stage) and fertilizer treatment as sub-factor consisted of: iron in three levels (0 (control), 3 and 6 per 1000 from iron solution) and sulfur at three levels (0 , 200 and 500 kg/ha from bentonite sulphurin). The results of this experiment showed that drought stress in flowering stage had no significant effect on grain yield but among the grain yield components, drought had significant effect on pod number per bush and sub branch number and decreased them. Iron and sulfur had not meaningful effect on grain yield and yield components separately. In this experiment the highest grain yield was obtained during using iron and sulfur fertilizers in 200 kg sulfur fertilizer treatment and 3 per 1000 iron spraying.
    Keywords: Drought stress, Sulfur, Iron, Sesame
  • A. Modhej*, M. Piltan Pages 43-52
    In order to evaluate the effect of two Nicosulfuron and Foramsulfuron herbicides in comparison with common corn herbicides an experiment was conducted during 2010 cropping year in Shoushtar. This experiment designed as a randomized complete block with four replications. Experimental treatments were consisted of Foramsulfuron 1.5 lit ha-1, Foramsulfuron 2.5 lit ha-1, Nicosulfuron 1.5 lit ha-1, Nicosulfuron 2 lit ha-1, Atrazin 1 lit ha-1 Lasso 4 kg ha-1 and control plot with no control. Results indicated that the effect of herbicide treatments on weed number and dry weight was significant in 1% probability level. The lowest weed population and the dry weight and also the highest weed control efficiency (WCE) was belonged to Nicosulfuron 2 lit ha-1. The difference between this treatment and Foramsulfuron 2.5 lit ha-1 treatment was not significant as regards to weed number. Nicosulfuron 2 lit ha-1 herbicide efficiency in weed control was higher than other treatments especially the combination of Atrazin and Lasso herbicides. Nicosulfuron 2 lit ha-1 herbicide controlled, narrow leaf soruf weed, Oyarsalam and also broad leaf pursalane weed with high efficiency. The highest grain yield on corn was belonged to this treatment that had meaningful difference with other treatments. Higher grain yield in Nicosulfuron 2 lit ha-1 treatment was due to increasing grain number per ear and 1000-grain weight.
    Keywords: Grain yield, Weed, Herbicide
  • S.N. Seyed Maasoom*, Gh Fathi, H. Farzadi, S. Saeedipour Pages 65-79
    This experiment was conducted in 2009-10 cropping year in order to investigate the effects of previous crops and planting pattern on weeds and wheat yield reduction at Shams-Abad village of Dezful. The experimental design was a randomized complete block with split plot arrangement with four replications. Main treatments (previous crops) consisting: mung bean (P1), clover (P2) and fallow (P3) and sub treatments (Planting pattern) consisting: two rows on 60cm spaced furrows (A1), three rows on 75cm spaced furrows (A2) and four rows on 95cm spaced furrows (A3). Results based on variance analysis showed that planting pattern treatments had significant effect on weeds dry weight in two stages of bolting and heading of wheat, grain yield, spike number in m2, grain number in spike and 1000-kernel weight traits. Also, previous crops treatments had significant effect on weeds dry weight traits in three stages of bolting, heading and physiological maturness of wheat, grain yield, spike number in m-2 and grain number in spike. Interaction of planting pattern and previous crops had significant effect on traits: weeds dry weight in heading stage of wheat, spike number in m2 and kernel number in spike. Totally, results indicated that previous crop mung bean (P1) with four rows on 95cm spaced furrows (A3) had significantly controlled weeds and increased grain yield in wheat.
    Keywords: Planting pattern, Wheat, Previous crops, Yield
  • N. Zeiditoolabi*, A. Rezaienejad, S. Direkvandy, D. Eghbali, S. Rahmati, A. Darvishian Pages 81-94
    In order to study the quantitative and qualitative traits of hay in flowering stage of forage vetch, under effect of different densities, an experiment was conducted at research field of Faculty of Agriculture, Lorestan University in autumn 2007. The experiment was carried out as factorial based on a randomized complete block design with three replications. In this experiment three species of vetch including (broad leaf, common and woolly pod) were studied and evaluated under three plant densities (100, 150 and 200 plant m-2). Interaction (density in species) showed the highest hay yield with 2268 kg ha-1 was produced in 200 plant m-2 by broad leaf vetch and the lowest hay yield with 724 kg ha-1 in 100 plant m-2 by woolly pod vetch. Moreover, species and density had significant effects on qualitative traits of hay (crude protein percent and yield), percentage and yield of insoluble fiber yield in neutral detergents and (density × species ) interaction as well. In this experiment plant height was under the effect of (density × species), as well as stem diameter under the effect of species.
    Keywords: Density, Species, Forage vetch, Quantitative, Qualitative
  • A. Abbaszadeh, R. Rezaei Sokht, Abandani* Pages 95-108
    In order to investigate the effect of different levels of salinity stress on Anions and Cations absorption concentration in different lines and cultivars of rapeseed (Brassica napus L.), a factorial experiment in completely randomized design with three replications was carried out at research greenhouse in Agricultural Research center of Mazandaran in 2009-2010 cropping year. Four levels of water salinity including (0 (control), 4 , 8 and 12 ds/m-1) were considered as the first factor and seven cultivars including (Zarfam, Sarigol, Line 14 Line 18, Line 111, RG003 and Hayola 401) as the second factor. The results showed the most absorption concentrations of Mg, Ca and Na was obtained for RG003 cultivars and Line 14, respectively and also the highest amount of K and Cl absorption concentrations were belonged to RG003, Zarfam and Sarigol cultivars in vegetative stage. As the highest amount of Line 14 and RG003 cultivars was obtained in Ca and Na concentrations, the highest amount of Na, K and Cl were related to Line 111, Sarigol, Zarfam and RG003, respectively at reproductive stage. In addition, due to increasing salinity stress in elements concentration in comparison with vegetative stage had less variation, as in generative stage, absorption concentration of Na and Cl elements were about eight and two times of their amounts in comparison with control treatments, respectively.
    Keywords: Rapeseed, Salinity stress, Cations, anions concentration